PRZYRODA SKARŻYSKA-KAMIENNEJ

"Życie jest światłem. Żyj spalając się jak najjaśniejszym płomieniem, aby w jego blasku mogli ogrzać się inni." ks. prof. Wł. Sedlak

Pogoda w Skarżysku Galeria przyrody Skarżyska-Kamiennej E-mail Galeria motyli

ZAWARTOŚĆ

AKTUALNOŚCI

PRZYJACIELE

Z NASZEJ PRZYRODY.

Dostojka laodyce Argynnis laodice, nazywana do niedawna perłowcem laodyce, należy do rodziny rusałkowatych (Nymphalidae). Wierzchnia strona skrzydeł jak u wszystkich dostojek jest pomarańczowa z czarnym rysunkiem. Występuje niewielki dymorfizm płciowy: u samca widoczne są plamy zapachowe, a u samicy niewielka, biała plamka przy wierzchołku przedniego skrzydła. Spód tylnego skrzydła u obu płci dwubarwny – w części nasadowej zielonkawożółty. Część zewnętrzna skrzydła ma barwę liliowobrunatną i oddzielona jest wąską przepaską poprzeczną złożoną ze srebrnobiałych plamek. Zasiedla wilgotne łąki i polany, torfowiska, zręby. W Polsce gatunek rzadki. Motyle występują w wschodniej i północno wschodniej Polsce, choć zaznacza się ekspansja na zachód. Z Kielecczyzny znany dotychczas z Doliny Silnicy, okolic Bałtowa i Starachowic.

Rusałka drzewoszek Nymphalis xanthomelas.

Jest motylem niezwykle podobnie ubarwionym do rusałki pokrzywnika. Jedną z najważniejszych cech, dzięki którym unika się błędu podczas rozpoznania tego gatunku, to żółte nogi. Jeżeli nie uda się zaobserwować odnóży, to kolejną cechą jest biała plamka w kształcie półksiężyca u szczytu przednich skrzydeł. Można również zwrócić uwagę na dwie czarne, niemal zlewające się ze sobą plamki na pierwszej parze skrzydeł. Znajdują się one przy górnej krawędzi pierwszej pary skrzydeł i usytuowane są równolegle do tułowia. Rusałka drzewoszek jest motylem leśnym. Ostatnio zwiększa swą liczebność. Przez wiele lat nie był notowany w powiecie skarżyskim. W zeszłym roku obserwowałem go na polanie na Kruku, a w tym roku pojawił się na rozdrożu dalejowskim.

Zalotka torfowcowa, zalotka wątpliwa Leucorrhinia dubia.

To gatunek ważki z rodziny ważkowatych Libellulidae. Jest bardzo podobna do zalotki czerwonawej Leucorrhinia rubicunda. Chętnie zasiedla wody na torfowiskach wysokich i pośrednich zwłaszcza tam, gdzie w okolicy zbiorników występują lasy. Spotykana w zachodniej części torfowiska na Lipowym Polu.

Pawica grabówka Saturnia pavonia.

Jest jednym z najpiękniejszych polskich motyli nocnych. Jej gąsienicę spotkałem 22 czerwca na torfowisku Lipowe Pole na terenie obszaru Natura 2000 "Lasy Skarżyskie".

Żółciak siarkowy Laetiporus sulphureus.

Owocniki jednoroczne. W Polsce gatunek pospolity. Owocniki pojawiają się głównie w maju i czerwcu. Zazwyczaj występuje w parkach, na przydrożnych drzewach, w sadach i ogrodach. Groźny grzyb chorobotwórczy, atakuje zarówno drzewa liściaste jak i iglaste. Powoduje brunatną zgniliznę drewna. Jadalne są tylko młode owocniki.

Tycz cieśla Acanthocinus aedilis.

To owad z rzędu chrząszczy. Długość jego ciała waha się od 13 do 20 mm, czułki do pięciu razy dłuższe niż reszta ciała. Ciało brunatne, z szarym nalotem. Nazwa owada pochodzi od odgłosów wydawanych przez zaniepokojone tycze, przypominających piłowanie drewna. Występuje powszechnie na terenie całego kraju. Pojawia się niekiedy już w marcu, a obserwować go można aż do lipca, przy czym najliczniejszy jest w kwietniu. Spotkać go można głównie w lasach sosnowych, zwłaszcza w monokulturach. Pojawia się także w mieszanych, o ile występuje w nim dużo sosen. Na zdjęciu samica, której czułki nie są tak imponujące jak u samca, u którego osiągają 20 cm rozpiętości.

Strzyżyk zwyczajny, strzyżyk woleoczko, wole oczko Troglodytes troglodytes

Strzyżyk woleoczko jest jednym z najmniejszych ptaków europejskich (mniejsze, a przede wszystkim lżejsze, są jedynie mysikrólik i zniczek). To ptak o okrągławej, drobnej sylwetce i krótkim, szerokim ogonie zawsze trzymanym pionowo. Czemu strzyżyk pozostaje niezauważony, gdy buszuje w poszukiwaniu pożywienia na dnie lasu, najczęściej wśród wykrotów, korzeni, czy stosów suchych gałęzi? Może dlatego, że jest bardzo ruchliwy i pokazuje się tylko przez chwilę, by w ułamku sekundy, chociaż bez nerwowego pośpiechu, zniknąć. Znikanie ułatwia mu również jego barwa i maskujący wzór, które znakomicie pasują do szarych i brązowawych barw suchych gałęzi, ziemi i korzeni.

Przebiśnieg Galantus nivalis.

Zaskoczyło mnie stwierdzenie występowania tego gatunku w odd. leśnym 175 Nadleśnictwa Skarżysko. Siedlisko całkowicie nie odpowiadało możliwości jego występowania. Po oględzinach okazało się, że jest to sztucznie wprowadzona roślina rosnąca na mogile ofiar cholery z przełomu XIX/XX w.

Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum.

To nieduży krzew z rodziny wawrzynkowatych Thymelaeacae. Zakwita jako pierwszy z naszych rodzimych krzewów. Najczęściej dopiero w marcu, ale zdarza się, tak jak w tym roku, że i już w lutym. Różowe dekoracyjne kwiaty wydzielają przyjemną woń, a po przekwitnięciu wiążą się w kuliste jaskrawoczerwone owoce. Wszystkie części wawrzynka są śmiertelną trucizną. Na przedwiośniu stanowi źródło pożywienia dla pszczół i zimujących motyli - rusałek i cytrynków. Podlega całkowitej ochronie.

Przedwiośnie.

Zaskakująco wcześnie w tym roku przyszło przedwiośnie. Przedwiośnie czyli "zaranie wiosny" zaczyna się czasami już w lutym lub w marcu, trwa zwykle do początku kwietnia. Przejawem fenologicznym jest zakwitanie leszczyny, olszy czarnej, śnieżyczki przebiśniegu, krokusa spiskiego, zawilca gajowego, przylaszczki pospolitej, wawrzynka wilczełyko, podbiału i kaczeńca. Spośród w/w wymienionych u mnie na działce zakwitły leszczyna, przylaszczka pospolita i wawrzynek wilczełyko. Zdjęcie obok ma znaczenie czysto dokumentacyjne, zrobione telefonem w dniu 28 lutego 2014. Jest o tyle istotne, że jeszcze nigdy w lutym nie widziałem kwitnących przylaszczek.